Rozenkennis

Rozen (geslacht Rosa) vormen een van de vele geslachten van de rozenfamilie (Rosaceae). Er zijn wereldwijd zo’n 300 soorten wilde rozen waarvan ongeveer 20 in Nederland en België. Daarnaast zijn er enkele tienduizenden cultivars die door de mens door kruisingen zijn gekweekt.

Tuinrozen versus Snijrozen (Kasrozen)

Bij de veredeling van Tuinrozen hanteert de veredelaar heel andere criteria dan bij de veredeling van Kasrozen.
Belangrijke criteria bij de veredeling van Tuinrozen zijn ziekteresistentie, bloeirijkheid (doorbloei), zelfschoning, geur en winterhardheid.

Belangrijke criteria bij de veredeling van Snijrozen zijn aantal bloemtakken per plant, lengte van de bloemtakken, vorm van de bloem, vaasleven en verdraagzaamheid van transport.

Ziekteresistentie is minder belangrijk dan bij Tuinrozen omdat de groei in de kas beter regelbaar is.
Deze website heeft betrekking op Tuinrozen.

Indeling van de rozen

A: Wilde rozen
Wilde rozen groeien in de natuur zonder tussenkomst van de mens. Ze vermeerderen zich door zaad en/of worteluitlopers. De hoogte varieert van ca. 50 cm tot meer dan 3 meter.

B: Door de mens gekweekte rozen
De hoogte varieert van ca. 30 cm van miniatuurrozen tot meer dan 6 meter bij sommige Ramblers. Deze rozen kunnen op verschillende manieren ingedeeld worden. Wij kiezen voor:

1. Grootbloemige rozen. Zoals de naam al zegt hebben deze cultivars meestal grote, goed gevulde bloemen die enkel of in kleine trossen op de steel staan.

2. Trosrozen, Floribunda- en Polyantharozen. Deze rozen bloeien met vaak grote trossen. De bloemen van Floribundarozen zijn groter dan die van Polyantharozen.

3. Patio of Miniatuurrozen. Deze groep bloeit meestal met kleine rozen in trossen.

4. Klimrozen en Ramblers. Dit zijn in feite leirozen, ze klimmen niet van nature maar moeten aan steunen vastgebonden worden.

5. Heesterrozen. Deze rozen worden vermeerderd door stekken, ze hebben voldoende groeikracht om op eigen wortel een goede struik te vormen. Binnen deze groep vinden we zowel grootbloemige soorten als trosrozen, klimrozen en miniatuurrozen. Stamrozen zijn dezelfde rozen als boven omschreven maar geoculeerd op een speciaal gekweekte tak van een onderstam.

Het onderscheid tussen de groepen rozen is niet strikt bepaald. Door de vele onderlinge kruisingen lopen de diverse groepen in elkaar over.

Met name voor de snoei (zie onder) is het onderscheid belangrijk tussen rozenrassen die éénmaal per jaar bloeien en rassen die doorbloeien tot in de herfst.

Eenmaal bloeiende rassen bloeien op takken die een jaar eerder gegroeid zijn, doorbloeiende rassen bloeien op takken die in hetzelfde jaar gegroeid zijn.

Wilde rozen bloeien in het algemeen een keer per jaar, de bloemen hebben meestal 5 bloemblaadjes. Het aantal bloemblaadjes bij de gekweekte cultivars varieert van 5 tot meer dan 100. Verreweg de meeste cultivars die momenteel aangeboden worden zijn doorbloeiend. Sommige klimrozen (met name Ramblers) bloeien één keer per jaar maar wel zeer uitbundig.

Vermeerdering van rozen

Buitenrozen worden op 3 manieren vermeerderd:

1. Zaaien.
Wilde rozen kunnen door zaaien vermeerderd worden. De belangrijkste toepassing is het zaaien van onderstammen die geoculeerd kunnen worden. Ook bij de veredeling van rozen door middel van kruisingen worden de zaden van de kruisingen gezaaid. Ieder zaadje geeft een unieke plant, door selectie worden nieuwe rassen gekweekt.

2. Oculeren.
Hierbij wordt een oog met een stukje bast van de te vermeerderen roos, de cultivar, via een T snede onder de bast van de onderstam geplaatst. Voordeel hiervan is dat de groeikracht van de onderstam gecombineerd wordt met de eigenschappen van de cultivar. Nadeel is dat de onderstam wildopslag kan geven wat verwijderd moet worden.

3. Stekken.
Als de cultivars van nature voldoende groeikracht hebben, kunnen ze door stekken vermeerderd worden. Een belangrijk voordeel, vooral voor openbaar groen, is dat er geen wildopslag komt. Ook is de kostprijs voor de kweker lager dan vermeerderen door oculeren.

Tips voor de aankoop van rozen

Buitenrozen zijn er in soorten en maten, geuren en kleuren. Als je rozen koopt om in de tuin te planten kun je kiezen tussen kale wortel rozen die geplant kunnen worden van november tot april bij vorstvrij weer en rozen in container die jaarrond geplant kunnen worden.

Voordeel van kale wortel rozen is de prijs, ze zijn aanzienlijk goedkoper dan de rozen in container. Voordeel van de rozen in container is dat je ze in bloei kunt kopen en dus direct kunt genieten van de bloemenpracht in je tuin.

Zet ze op uw terras of balkon of plant ze (evt. na de bloei) in uw tuin.

Rozen kiezen

Uiteraard wil je mooie, gezonde rozen hebben die een goede resistentie hebben tegen de belangrijkste rozenziektes.

Voor zekerheid wat betreft gezondheid kun je kiezen voor soorten met het Duitse ADR certificaat of het Nederlands/Belgische Excellence certificaat die 3 jaar lang getest zijn.

Een handige hulp bij het kiezen van een roos op kleur of het kiezen van combinaties is onderstaande site helpmefind.com. Je kunt er rozen zoeken op naam en dan informatie vinden over de soort.

Of je een roos mooi vindt is vooral een kwestie van smaak. In De Rozenhof in Lottum is een groot sortiment ADR en Excellence rozen in bloei te zien. Kom kijken en maak een bewuste keus. In Lottum is een groot sortiment ADR en Excellence rozen te koop.

Rozen kopen

Bij de Rozenhof zelf kunnen geen rozenplanten gekocht worden maar in Lottum zijn diverse adressen waar u rozen kunt kopen die u in de Rozenhof heeft zien staan.

Adressen zijn op te vragen bij de vrijwilligers.

Het planten van rozen

1. Rozen in container voor terras of balkon

Deze rozen worden meestal omgepot in een sierpot. Kies voor een pot met rechte of schuin naar binnen aflopende wanden, ruim groter en dieper dan de pot waarin de roos gekocht is. Gebruik geen pot met bolle wanden, het is erg moeilijk om de doorwortelde plant hieruit te verwijderen. Onder in de pot eventueel een laagje kleikorrels. Verwijder voorzichtig de pot om de roos en plaats de roos in de nieuwe pot. Opvullen met goede potgrond.

Het is mogelijk, maar niet eenvoudig, om rozen in pot te laten overwinteren, ze hebben de hele winter zorg nodig.

De verzorging van de roos is tijdens het groeiseizoen is erop gericht om zo lang mogelijk bloemen te geven. Hierdoor zijn sommige takken onvoldoende afgehard en vriezen daardoor in de winter dood. Het gevolg is een onevenwichtig gevormde struik in het volgende jaar.
De roos in pot is vorstgevoelig omdat de potgrond bevriest en daardoor de wortels uitdrogen.
De potgrond mag niet uitdrogen.
Het risico bestaat dat de pot kapot vriest als gevolg van het uitzetten van de potgrond bij bevriezing.
De bemesting van potgrond raakt uitgeput en moet voor het groeiseizoen weer op peil gebracht worden.
Iedere 2 jaar moet de potgrond vervangen worden.
Al met al is het het eenvoudigste om de roos ieder jaar te vervangen. Voor de prijs van een boeket kun je een heel seizoen genieten.

2. Rozen planten in tuin

Rozen houden van zon. Op zonnige plekken groeien en bloeien ze het best. Gedeeltelijke schaduw wordt door de meeste rassen nog goed verdragen maar bij minder dan 4 uur zon per dag zijn rozen meestal niet de beste keuze voor uw tuin.

Let er bij de keuze van de kleur van de roos op dat donkere kleuren en vooral donkerrode rozen snel kunnen verbranden in de zon. Plaats deze dus daar waar schaduw is tijdens de middagzon.

Zo staan gele rozen erom bekend dat ze vorstgevoeliger zijn dan andere kleuren, maar ook eerder in bloei staan.

Zorg dat rozen goed op kunnen drogen na een regenbui of watergift, dat voorkomt infecties met schimmelziektes. Plant ze dus goed in de wind, maar niet op de tocht.

Voorbereiding van de grond

De roos is een kalk minnende plant. Het is belangrijk dat uw grond wat betreft zuurgraad geschikt is voor het houden van rozen. De ideale pH-waarde is tussen 6 en 7 voor zandgrond en tussen 6.5 en 7.5 voor kleigrond.

Is de pH-waarde te laag: kalk strooien
Is de pH-waarde te hoog: turf strooien

De PH waarde kunt U gratis laten testen bij de meeste Boerenbond en Welkoop winkels. U kunt de pH ook zelf testen, testpakketjes zijn verkrijgbaar bij de betere tuincentra en bij diverse online aanbieders.

Als u nieuwe rozen wilt planten in een perk waar eerder rozen gestaan hebben, bestaat de kans dat de rozen slecht groeien als gevolg van aantasting door wortellesieaaltjes (Pratylenchus penetrans)

Er zijn drie remedies:

Symbivit ® gebruiken bij het planten (verkrijgbaar in De Rozenhof en bij de betere tuincentra). Symbivit ® is een schimmel die leeft in symbiose met de wortels van de roos en heeft een zeer gunstige invloed op de ontwikkeling van het wortelgestel.
De grond vervangen (50 x 50 x 50 cm per plant). Dit is te doen bij de aanplant van één roos maar is nauwelijks een optie bij de aanleg van een groter perk.
Afrikaantjes (Tagetes Patula) zaaien en gedurende minimaal 3 maanden laten bloeien, daarna eventueel als groenbemesting onderspitten (ook grootschalig toepasbaar). De afrikaantjes kunnen gezaaid worden na half mei als het nachtvorstgevaar geweken is. Belangrijk is dat de grond onkruidvrij is en tijdens het kiemproces van ca. 2 weken onkruidvrij wordt gehouden, anders kunnende de aaltjes in de wortels van het onkruid overleven.

Plantafstand
De plantafstand in perken is afhankelijk van de hoogte en breedte van het gekozen ras en bedraagt voor de meeste rassen 40 tot 60 cm. Informeer u vooraf bij uw aankoopadres of op deze website >>

Planten van containerrozen in de volle grond

Graaf een plantgat dat ruim groter en dieper is dan de container.
Meng de uitgegraven grond met ongeveer 1/3 potgrond of bodemverbeteraar, b.v. DCM Vivimus. Dit bevordert de groei van de wortels van de potkluit in de omliggende aarde
Verwijder voorzichtig de container en plaats de roos in het plantgat.
Vul het plantgat op met het mengsel en zorg dat de entplaats ca. 5 cm onder de aarde komt. Goed aandrukken en ruim water geven.

Planten van kale wortel rozen in de vollegrond
Kale wortel rozen kunnen geplant worden van november tot april bij vorstvrij weer. De beste tijd is november-december, de planten kunnen dan voor de winter nog nieuwe wortels maken.

Als u de rozen niet direct kunt of wilt planten, kunt u de rozen opkuilen door een langwerpige sleuf te graven, waarin de rozen losjes naast elkaar uitgespreid worden, de wortels afgedekt met aarde. Bij strenge vorst afdekken, b.v. met vliesdoek.

Gaat u de rozen planten, zet ze dan voor het planten 2 uur in een emmer water.
Graaf een ruim plantgat.
De aarde rond de roos moet goed doorlatend zijn. De doorlaatbaarheid kan verbeterd worden door de uitgegraven grond te mengen met droge (overjarige) paardenmest, koeienmestkorrels of anders potgrond of DCM Vivimus
Behandel de kale wortels eventueel met Symbivit ®.
De struik is meestal ingekort. Indien dit niet het geval is, snoei ze dan terug tot 10-15 cm vanaf de stam.
Knip de wortels af op ca. 20 cm
Plant de roos vervolgens in het ruime plantgat, dusdanig diep dat de entplaats ca. 5 cm onder de grond komt. Zorg ervoor dat de wortels gespreid in het plantgat hangen. De wortels mogen nooit boven de grond uitsteken. Voeg de goed gemengde aarde toe tot 2/3 deel en geef water.
Als het water volledig is opgenomen het plantgat verder opvullen en de aarde stevig aandrukken, zodat de grond goed aansluit aan de plant en geen enkele wortel na het planten nog boven de grond uitsteekt. Daarna de roos opnieuw begieten.
Als in het najaar geplant wordt, is het verstandig om de roos voor de winter ± 15 cm aan te aarden. De nog niet goed vastgegroeide plant wordt zo beter beschermd tegen strenge vorst. In het voorjaar de grond weer verwijderen.

ROZENKENNIS